Zastosowanie oznaczeń FLC w monitorowaniu prowadzonego leczenia

Z uwagi na znacznie krótszy okres półtrwania FLC (2-6 h) niż kompletnych immunoglobulin (IgG-21 dni) ich oznaczenia stały się przydatne w monitorowaniu leczenia chorych z dyskrazjami plazmocytowymi [16]. Odpowiednio wczesna ocena wyników terapii oraz wykrycie niezadawalającej redukcji stężenia FLC może przyczyniać się do rozważenia zmiany sposobu leczenia [17].

            W badaniach przeprowadzonych przez Iwama i wsp.[18] wykazano, iż chorzy  którzy uzyskiwali normalizację współczynnika w trakcie leczenia osiągali dłuższy czas przeżycia (OS). Podobne wyniki otrzymano w innych badaniach, w których dłuższym przeżyciem charakteryzowali się chorzy, u których już po 2 cyklach leczenia stosunek FLC ulegał normalizacji [19]. W kolejnych badaniach oceniających zmiany stężenia FLC dowiedziono, że redukcja stężenia klonalnych (involved) FLC (iFLC) o 80% w 21 dniu terapii koreluje z osiągnięciem, co najmniej (>VGPR) odpowiedzi [20]. Warte wspomnienia są także prace Mosbauer [21], w których zaobserwowała, że spadek stężenia FLC wyprzedza średnio o 128 dni otrzymanie negatywnego wyniku immunofiksacji. Wykazano także, że zmiany stężenia FLC i beta2mikroglobuliny korelują z ilością plazmocytów w szpiku [22].

            Zgodnie z zaleceniami Polskiej Grupy Szpiczakowej (PGSZ) w ocenie odpowiedzi na leczenie uwzględniając wartość FLC można wyróżnić rygorystyczną remisję całkowitą (sCR) [9]. Definiuje się ją u chorych posiadających prawidłową wartość stosunku κ/λ ,w połączeniu z nieobecnością białka monoklonalnego w surowicy i moczu oraz monoklonalnych plazmocytów w szpiku kostnym [9].

            Jak wczesśniej wspomniano u ok. 95% chorych w momencie rozpoznania szpiczaka oprócz kompletnej immunoglobuliny stwierdza się nadprodukcję FLC [10,11,12]. Szczególną przydatność oznaczeń FLC potwierdzono w tzw. „ucieczce lekkich łańcuchów”, gdzie zastosowanie tradycyjnych badań SPE oraz IFE może być mało przydatne. Zjawisko to obserwuje się u pacjentów, u których w chwili rozpoznania stwierdzono kompletną immunoglobulinę, natomiast we wznowie dochodzi do produkcji tylko FLC. Jest to spowodowane istnieniem dwóch klonów komórek plazmatycznych produkujących kompletną immunoglobulinę i FLC lub tylko FLC. W wyniku nawrotu choroby z „ucieczką lekkich łańcuchów” dominuje klon plazmocytów produkujący wyłącznie FLC [23,24]. U chorych z chorobą łańcucha lekkiego nie obserwowano zmiany w produkcji typu białka-M w momencie nawrotu [23] (Ryc.3).

Ryc.3. Zmiany w typie produkowanego białka-M obserwowane podczas nawrotu/progresji choroby [23- D. Zamarin i wsp.: Bone Marrow Transplant, 2013, 48, 419–424].

 

Bardzo interesujące wyniki przedstawiono również w czasopiśmie Blood przez włosko-angielską grupę badaczy. W grupie chorych, u których w momencie wznowy wykrywano tylko kompletną immunoglobulinę chorzy mieli istotnie dłuższy czas przeżycia niż w grupie, w której stwierdzano produkcję FLC [25].

Dotychczas przeprowadzone badania potwierdzają dużą przydatność oznaczeń FLC oraz stosunku κλ w monitorowaniu leczenia, co pozwala dokładniej ocenić odpowiedź na leczenie, wykryć wznowę choroby oraz ocenić chorobę resztkową.

Maciej Korpysz

 

Dodaj komentarz