Nauki , sztuki wyzwolone, właściwie siedem umiejętności godnych człowieka wolnego to podstawa wykształcenia w okresie późnej starożytności oraz średniowiecza.
Siedem sztuk dzielone było na dwie mniejsze grup
1) trivium
2) quadrivium.
Trivium obejmowało gramatykę, co w owym czasie oznaczało biegłość w łacinie, dialektykę (czyli logikę) oraz retorykę (sztukę układania mów). Trivium było na ogół wstępem do kolejnego etapu nauki.
Quadrivium obejmowało geometrię, arytmetykę, astronomię i muzykę
Quadrivium można traktować jako naukę o liczbach: czystych (arytmetyka), rozważanych w przestrzeni (geometria), w czasie (muzyka), ruchu i przestrzeni (astronomia).
W średniowieczu uzyskanie tytułu magistra siedmiu sztuk wyzwolonych stanowiło podstawę do dalszych studiów uniwersyteckich na kierunkach prawa, medycyny lub teologii.