Agnieszka odpowiada prof. Szutowiczowi

Szanowny Panie Profesorze,

odpowiadając na Pana uwagę, którą wygłosił Pan po moim wykładzie, pozwolę sobie w odpowiedzi powołać się na literaturę.

Reakcja zapalna jest odpowiedzią organizmu na infekcję lub uraz tkanek. Początkowo ogranicza się do zmian lokalnych, potem doprowadza do zmian ogólnych – nieleczona może mieć poważne skutki dla całego organizmu, a nawet życia człowieka. Jest ona elementem odporności nieswoistej, która przejawia się między innymi gwałtownym wzrostem wytwarzania wielu białek tzw. białek ostrej fazy. Większość z nich syntetyzowanych jest w wątrobie, a  głównym stymulatorem ich wytwarzania jest interleukina-6 [1,2].

            Interleukina -6 (IL-6) jest cytokiną plejotropową, główna jej rola to udział w regulacji odpowiedzi przeciwzakaźnej, w reakcji ostrej fazy oraz w krwiotworzeniu. Wytwarzana jest przede wszystkim przez makrofagi i monocyty (w mniejszym stopniu przez aktywowane limfocyty Th2, komórki śródbłonka i fibroblasty). Głównym czynnikiem indukującym jej wytwarzanie jest IL-1 oraz interferony, TNF-α, LPS i wirusy. Jej wytwarzanie wzrasta bardzo szybko w trakcie min. ostrych reakcji zapalnych oraz procesów nowotworowych [2,3,4].

            W rutynowej diagnostyce sepsy w laboratoriach głównie wykonywane są oznaczenia poziomu CRP i prokalcytoniny (PCT) jednak coraz częściej wprowadzany jest nowy marker – IL-6. Okazało się, że ze względu na małą dynamikę zmian poziomów CRP oraz PCT nie są one wystarczająco dobrymi markerami we wczesnych etapach diagnostyki sepsy. IL-6 natomiast charakteryzuje się bardzo dużą dynamiką zmian i okazała się być czulszym parametrem zarówno we wczesnej diagnostyce jak i w monitorowaniu skuteczności zastosowanej terapii [5,6].

            Oznaczanie poziomu IL-6 co jakiś czas u pacjentów oddziałów intensywnej terapii wykazało jej przydatność jako czynnika predykcyjnego w diagnostyce sepsy i wstrząsu septycznego oraz w monitorowaniu efektów zastosowanej antybiotykoterapii [7,8,9].

            W 2013 r. Jekarl i wsp. [9] dokonali pomiarów poziomów CRP, PCT oraz IL-6 u pacjentów w ciągu pierwszych 96 godzin sepsy i stwierdzili, że IL-6 jest bardziej wiarygodnym parametrem. 86% pacjentów, którym udało się przeżyć sepsę wykazało znaczny spadek poziomu IL-6 po 48 godzinach.

            Klag i wsp. [6] w 2016 roku przeprowadzili podobne badania. Pokazali, że poziom IL-6 gwałtownie spada u osób, które przeżyły sepsę (u których zastosowano antybiotykoterapię), natomiast u osób które nie przeżyły – wzrasta w ciągu 24-48 godzin. Co ciekawe, poziom CRP i PCT zaczął powoli spadać dopiero po 48 godzinach w grupie przeżycia, podczas gdy spadek IL-6 był już znaczny. Dlatego też IL-6 wydaje się być jedynym predyktorem odpowiedniej terapii (przeciwbakteryjnej) w ciągu pierwszych 24-48 godzin ciężkiej sepsy bakteryjnej i wstrząsu septycznego.

            W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się sepsie noworodków, która wciąż jest wyzwaniem zarówno dla laboratorium, jak i klinicystów z powodu braku standardowych wartości granicznych dla markerów sepsy i niespecyficznych wyników klinicznych. Badania przeprowadzone przez  Ganesan i wsp. [4] sugerują, że IL-6 jest wysoce wrażliwym markerem, a CRP jest bardziej specyficznym markerem rozpoznania sepsy noworodkowej.  Tak więc, kombinacja IL-6 i CRP jest najlepszym predyktorem sepsy noworodków. Podobne wnioski ze swoich badań wyciągneli Sonawane i wsp. [10] oraz Kumar iwsp. [11].

Piśmiennictwo

1. Tanaka T, Narazaki M, Kishimoto T. Il-6 in inflammation, immunity and disease. Cold Spring Harb Perspect Biol 2014; 6(10): a016295.
2. Reinhart K, Bauer M, Riedemann Nc, Hartog CS. New approaches to sepsis: molecular diagnostics and biomarkers. Clin Microbiol rev 2012; 25(4): 609-634.
3. Krűttgen A, Rose-john S. Interleukin-6 sepsis and capillary lekage syndrome. J Interferon Cytokine Res 2012; 32(2): 60-65. doi: 10.1089/jir.2011.0062.
4. Ganesan P, Shanmugam P, Sattar SB, Shankar SL. Evaluation of IL-6, CRP and hs-CRP as early markers of neonatal sepsis. J Clin Diagn Res 2016; 10(5): DC13-17 doi: 10.7860/JCDR/2016/19214.7764.
5. Faix JD. Biomarkers of sepsis. Crit Rev Clin Lab Sci 2013; 50: 23-36.
6. Klag T, Cantara G, sechtem U et al. Interleukin-6 kinetics can be useful for early treatment monitoring of severe bacterial sepsis and septic shock. Infect Dis Rep 2016; 8(1): 6213. doi: 10.4081/idr2016.6213.
7. Oda S, Hirasawa H, Shiga H et al. Sequential measurement of IL-6 blood levels in patients with systemic inflamatory response syndrome (SIRS/sepsis). Cytokine 2005; 29: 169-175.
8. Hatzidaki E, Gourgiotis D, Manoura A et al. Interleukin-6 in preterm premature rupture of membranes as an indicator of neonatal outcome. Acta Obstet Gynecol Scand 2005; 84: 632-638.
9. Jekarl DW, Lee SY, Lee J. Procalcitonin as a diagnostic marker and IL-6 as a prognostic marker of sepsis. Diagn Microbiol Infect Dis 2013; 75(4): 342-347
10. Sonawane VB, Mehkarkar NS, Jadhav PB, et al. Study of interleukin-6 levels in early diagnosis of neonatal sepsis. Int J Res Med Sci. 2015; 3(1): 41-46.
11. Kumar N, Kumar Singh M, Dayal R, Gupta S, Garg R. Diagnostic value of IL-6 in neonatal sepsis. Annals of Applied Bio-Sciences 2016; 3(1): A67-A71.