Glikoliza to główny szlak metabolizmu glukozy, fruktozy, galaktozy oraz innych cukrów dietarnych. Przebiega ona we wszystkich komórkach, z czego prym wiodą tkanki mięśniowe. Proces może przebiegać zarówno w warunkach tlenowych, jak i beztlenowych, w zależności od dostępności tlenu i łańcucha transportu elektronów. Im mniejsza dostępność tlenu, tym więcej pirogronianu (produktu glikolizy) przekształcane jest w mleczan, zamiast trafić do utleniania w cyklu kwasu cytrynowego. Epizody beztlenowe są nader częste w mięśniach, zwłaszcza u osób wykazujących aktywność fizyczną. Dotyczy to szczególnie mięśni szkieletowych a najbardziej włókien białych, gdzie szybkość wykonywanej pracy, a z nią potrzeba tworzenia ATP, może przewyższać szybkość, z jaką tlen może być pobierany i wykorzystany. Glikoliza w erytrocytach zawsze kończy się utworzeniem mleczanu, gdyż w tych komórkach brak jest mitochondriów odpowiedzialnych za glikolizę przy użyciu tlenu. Innymi tkankami, w których proces beztlenowy zasadniczo przeważa nad tlenowym, są: tkanka mózgowa, jelitowa, rdzeń nerki, siatkówka oka i skóra. Wątroba, kora nerki i serce to organy, które w warunkach fizjologicznych pobierają mleczan i utleniają go, ale podczas niedotlenienia organizmu mleczan jest przez nie wytwarzany. W takich sytuacjach (niedotlenienie) oraz w przypadkach, gdy glikoliza jest upośledzona (np. poprzez brak lub defekt enzymów) podstawowymi objawami są uczucie zmęczenia oraz niedokrwistość hemolityczna. W tkankach nowotworowych (szybko rosnących) glikoliza przebiega z dużym natężeniem, powstają znaczne ilości pirogronianu, ulegającemu redukcji do mleczanu – ten proces objawia się miejscowym zakwaszeniem guza, wzrostem stężenia mleczanu we krwi i podwyższeniu aktywności dehydrogenazy mleczanowej. Mleczan z krwiobiegu wyłapywany jest w wątrobie, gdzie jest wykorzystywany w zużywającym energię procesie glukoneogenezy do produkcji glukagonu.
[Czytaj dalej…]
