Wartości krytyczne

Poniżej podaję propozycję procedury dotyczącą powiadamiania o wartości krytycznej zaistniałej w wyniku wykonywania zleconych badań.

1. Przeznaczenie, cel.

Usystematyzowanie zasad postępowania w przypadku wystąpienia wartości krytycznych podczas wykonywania badań laboratoryjnych w celu poprawy bezpieczeństwa pacjenta objętego opieką medyczną w Naszym Szpitalu. Bezpieczeństwo pacjenta zależy także od realizowanego na czas standaryzowanego powiadomienia lekarza o uzyskaniu wartości krytycznej.

2. Zakres obowiązywania.

Obowiązuje wszystkich pracowników medycznych szpital, zgodnie z kompetencjami wynikającymi z niniejszej procedury.

3. Terminologia 

Wartość krytyczna – wynik badania laboratoryjnego przemawiający za obecnością zagrażającego życiu stanu patofizjologicznego, wymagającego podjęcia, jeśli to możliwe, szybkich i skutecznych działań leczniczych.

Weryfikacja wartości krytycznej – działanie realizowane w laboratorium, polegające na sprawdzeniu, czy zidentyfikowana wartość krytyczna nie jest wynikiem niezgodności występującej w fazie przedanalitycznej lub analitycznej, mające na celu zmniejszenie liczby fałszywych wartości krytycznych.

TAT – w odniesieniu do wartości krytycznych jest to czas upływający od momentu uzyskania zweryfikowanej wartości krytycznej do momentu skutecznego powiadomienia.

Etapy powiadomienia – kolejne czynności realizowane w określonej kolejności i czasie po identyfikacji wartości krytycznej.

Granica krytyczna – wartość liczbowa, której przekroczenie świadczy o krytycznym charakterze uzyskanego wyniku.

Identyfikacja wartości krytycznej – działanie realizowane w laboratorium, polegające na porównaniu uzyskanego wyniku ze zdefiniowanymi granicami krytycznymi, doprowadzające do stwierdzenia, że uzyskany wynik jest wartością krytyczną.

Odbiorca – osoba informowana o stwierdzeniu wartości krytycznej u pacjenta.

Odbiorca pierwotny – osoba uczestnicząca w procesie opieki nad pacjentem, podejmująca decyzje o działaniach leczniczych, mająca dostęp do dokumentacji medycznej pacjenta, informowana w pierwszej kolejności o stwierdzeniu wartości krytycznej.

 Odbiorca zastępczy – osoba powiadamiana o stwierdzeniu wartości krytycznej przy braku kontaktu z odbiorcą pierwotnym.

Plan awaryjny – sposób postępowania wobec braku kontaktu z odbiorcą pierwotnym i odbiorcą zastępczym.

Potwierdzenie – ustne, pisemne lub elektroniczne potwierdzenie uzyskania powiadomienia.

Powiadomienie – szybkie, dokładne i zarejestrowane przekazanie informacji odbiorcy o stwierdzeniu wartości krytycznej

4. Kompetencje 

4.1 Kierownik laboratorium:

• ustala wykaz osób odpowiedzialnych za powiadamianie odbiorców o wartościach krytycznych oraz wykaz osób zastępczych.
• Opracowuje wykaz wartości krytycznych dla poszczególnych parametrów
• Raz w miesiącu opracowuje statystyczne powiadamianie przez pracowników laboratorium wartości krytycznych

4.2 Pracownik laboratorium z uprawnieniami do wykonywania badań identyfikuje, weryfikuje, powiadamia o zaistnieniu wartości krytycznej zgodnie ze swoimi uprawnieniami.

4.3 Lekarze zlecający badania laboratoryjne są zobowiązani  do przyjęcia informacji o zaistniałej wartości krytycznej zgodnie ze swoimi kompetencjami

4.4 Pielęgniarki oraz sekretarki medyczne są zobowiązane do przyjęcia informacji o zaistniałej wartości krytycznej oraz poinformowanie o niej  lekarza z danego oddziału lub poradni w możliwie najkrótszym czasie.

5. Opis 

Laboratorium traktuje każdą wartość krytyczną z całą odpowiedzialnością, rozumiejąc, że wartość taka świadczy o zagrożeniu życia pacjenta. W związku z występowaniem wartości krytycznych opracowana i wdrożona zostaje w praktyce strategia postępowania, której celem jest identyfikacja każdej wartości krytycznej oraz jak najszybsze powiadomienie o niej osoby odpowiedzialnej za zdrowie i życie pacjenta.

 

Kierownik laboratorium ustala wykaz osób odpowiedzialnych za powiadamianie odbiorców o wartościach krytycznych. Są to osoby bezpośrednio wykonujące badanie. W przypadku zaistnienia obiektywnych trudności zadanie, czyli powiadomienie odbiorcy zostaje zlecone wyznaczonej osobie  zastępczej.

 

5.1 Granice krytyczne – korzystając z publikowanych opracowań, sugestii świadczeniobiorców oraz własnego doświadczenia, kierownik  laboratorium ustala granice krytyczne dla badań ilościowych i półilościowych oraz wyniki krytyczne dla badań jakościowych. Pożądane jest nawiązanie współpracy z klinicystami w celu wypracowania uzgodnionego zestawienia. Ostateczną decyzję o zawartości zestawienia podejmuje kierownik laboratorium. Każdy ze zleceniodawców ma prawo do pisemnej propozycji granic krytycznych.

 

Przy ustalaniu zestawienia kierownik MLD  uwzględnia grupy pacjentów wymagające szczególnego traktowania.

 

Opracowane zestawienie zostaje udostępnione wszystkim fachowym  pracownikom laboratorium w formie pisemnej oraz w informatycznym systemie laboratoryjnym.

 

Kierownik laboratorium ustala ramy czasowe, w których przewidziane jest powiadomienie odbiorcy o uzyskaniu wartości krytycznej.  Zgodnie z analizami College of American Pathologists najczęściej przyjmowane ramy czasowe mieszczą się w przedziale 30-40 minut. W naszym Szpitalu przyjmujemy za maksymalny czas powiadomienia do 40 minut. Po ich przekroczeniu stwierdza się niezgodność z przyjętą procedurą.

 

5.2 Identyfikacja wartości krytycznej

W przypadku zaistnienia wartości krytycznej LIS informuje osobę wykonującą badanie o powyższym. Jednocześnie zablokowuje przypadkowe wypuszczenie niezweryfikowanego badania z wartością krytyczną. Za wprowadzenie i aktualizację tychże wartości w systemie odpowiada kierownik MLD.

 

5.3 Weryfikacja wartości krytycznej

Każdy pracownik laboratorium  jest zobowiązany, w zakresie swoich kompetencji do weryfikacji wartości krytycznej, która może polegać na powtórnej:

1. ocenie danych ze skierowania
2. ocenie warunków pobrania i transportu
3. ocenie cech zbadanej próbki- ślad hemolizy, zmętnienie, zażółcenie
4. powtórnym przeanalizowaniu wyników kontroli jakości
5. sprawdzeniu zapisów z przebiegu badania, sprawdzenie „flag”,
6. powtórnym zbadaniu próbki (podejrzenie dużego błędu przypadkowego),
7. przejrzeniu wyników uzyskanych u innych pacjentów (podejrzenie zmiany systematycznej)
8. zbadanie próbki pierwotnej, jeśli wartość krytyczną uzyskano w próbce wtórnej
9. porównanie wyniku z poprzednim wynikiem pacjenta – delta check

UWAGA: dobór warunków weryfikacji zależy od rodzaju badania, doświadczenia i umiejętności zawodowych pracownika wykonującego badania.

Prócz listy, zakresów wartości krytycznych kierownik Laboratorium ustala sposób traktowania wartości krytycznych powtarzających się u tego samego pacjenta.

5.4 Etapy powiadamiania o stwierdzeniu wartości krytycznych:
a/ Najbardziej pożądane jest bezpośrednie powiadomienie osoby, która zleca wykonanie badania. Odbiorcą pierwotnym w tym przypadku jest lekarz zlecający, którego imię i nazwisko znajduje się na zleceniu do wykonania badań laboratoryjnych. W przypadku wykonywania badań na zlecenie innego laboratorium, powiadamiani są pracownicy wskazani przez laboratorium zlecające. Wykaz tych osób na pracowni biochemicznej oraz u kierownika laboratorium.
b/ W przypadku braku kontaktu z odbiorcą pierwotnym osoba powiadamiająca informuje o wartości krytycznej lekarza, który w danej chwili pracuje na oddziale lub w poradni.
c/ Plan awaryjny –  gdy nie jest dostępny odbiorca pierwotny, ani odbiorca zastępczy o wartości krytycznej zostaje powiadomiona pielęgniarka lub sekretarka medyczna z danego oddziału lub poradni. Osoby te mają obowiązek niezwłocznego powiadomienia lekarza o zaistniałej wartości krytycznej.

Wykaz telefonów do zleceniodawców …….znajduje się na stronie internetowej Szpitala. Wykaz osób, które należy poinformować  w przypadku zaistnienia wartości krytycznej badań zlecanych przez inne laboratorium  znajduje się na pracowni biochemicznej, sekretariacie oraz u kierownika MLD.

Osoby, które  indywidualnie, odpłatnie wykonują badania objęte wartościami krytycznymi  zostają poinformowane osobiście lub telefonicznie o wystąpieniu wartości krytycznej. Osoby rejestrujące mają obowiązek wpisania nr telefonicznego umożliwiający ewentualny kontakt z pacjentem do LIS.

Powiadamianie o wystąpieniu wartości krytycznej odbywa się telefonicznie lub w sposób osobisty.

5.5 Standardowy tekst powiadomienia zawiera:

1. a) dane osoby powiadamiającej

b)pytanie o  dane identyfikujące odbiorcę

1. c) dane identyfikujące pacjenta
2. d) informację o krytycznym charakterze wyniku

 

UWAGA: W sytuacji, gdy powiadomienie przekazywane jest osobie badanej, rodzinie lub opiekunowi, należy zadbać o to, by treść powiadomienia była w pełni zrozumiała, jednoznacznie skłaniała pacjenta do natychmiastowego kontaktu z lekarzem, lecz nie powodowała zbędnej paniki.

Fakt powiadomienia odbiorcy pracownik laboratorium generuje  w  systemie  informatycznym, określając:

1. datę i godzinę uzyskania zweryfikowanej wartości krytycznej
2. datę i godzinę powiadomienia
3. dane własne
4. dane odbiorcy
5. dane pacjenta
6. wartość krytyczną
7. uwagi, trudności, komplikacje związane z powiadomieniem

 

W przypadku nie zrealizowanego powiadomienia pracownik odnotowuje ten fakt z określeniem przyczyny.

 

Uwaga 1: Z obowiązku wypełniania powyższej procedury są wyłączone wyniki badań dotyczące oddziału Anestezjologii i Intensywnej  Terapii. Powyższa uwaga została zapisana po konsultacji z kierownikiem tegoż oddziału.

 

Uwaga 2 : kierownik MLD na bieżąco sprawdza realizację niniejszej procedury przez pracowników laboratorium. Opracowanie  statystyczne dotyczące wartości krytycznych dokonuje w rozliczeniu miesięcznym.

 

Aktualizacja procedury postępowania z wartościami krytycznymi przeprowadzana jest w miarę potrzeb, jednak nie rzadziej niż raz do roku.

 

 

6. Wskazówki i uwagi.

 

• Dokumenty związane

Nie dotyczy

 

• Sposób postępowania z formularzami.

Nie dotyczy

 

7. Załączniki.

Załącznik nr 1 F-01/PD/MLD/03   Wykaz wartości referencyjnych obowiązujących w…..