Prokalcytonina (PCT) to 114-aminokwasowy peptydowy prekursor kalcytoniny, hormonu, który bierze udział w gospodarce wapniowej. Wydzielanie PCT jest ściśle regulowane. Przy braku zakażenia ekspresja jej genu ogranicza się do komórek neuroendokrynnych tarczycy (komórek C); w pozostałych tkankach jest zahamowana. W przebiegu zakażenia bakteryjnego wytwarzanie PCT ulega odblokowaniu w tkankach innych niż tarczyca i PCT jest wydzielana do krążenia
Do znanych czynników, które wyzwalają syntezę PCT, należą :
a)toksyny bakteryjne
b)cytokiny prozapalne,
Utrzymywanie się podwyższonego stężenia PCT lub jego wzrost wskazuje na trwający proces zapalny, a znaczący i ciągły spadek stężenia PCT o 30–50% dziennie stanowi oznakę poprawy stanu pacjenta.
Wszystkie choroby, w przebiegu których występuje zwiększone stężenie wymienionych cytokin, mogą przebiegać ze zwiększonym stężeniem PCT.
Z kolei cytokiny wyzwalane podczas zakażenia wirusowego, takie jak interferon γ, hamują wydzielanie PCT.
Stężenie PCT w surowicy osiąga maksymalną wartość po około 6 godzinach od początku zakażenia
Jej okres półtrwania wynosi 25–30 godzin.
Jej stężenie może się zwiększać pod wpływem innych czynników prozapalnych, takich jak zabieg chirurgiczny, uraz, zakażenia wirusowe i ciężkie zakażenia grzybicze.
Staężenie PCT może ulec znacznemu zwiększeniu w przebiegu chorób niebakteryjnych:
- w chorobie Kawasakiego.
- u niektórych chorych hemodializowanych
- u chorych z zespołem Goodpasture´a ,
- z chorobą Behceta
- z aktywną chorobą Wegnera
- gorączka śródziemnomorska
- zespół PFAPA
- w czasie leczenia stymulującego wydzielanie cytokin prozapalnych
- u noworodków (< 48 godz. po urodzeniu)
- wcześnie po dużym urazie, dużej interwencji chirurgicznej, ciężkich oparzeniach
- rak drobnokomórkowy płuca lub rak komórek C rdzenia tarczycy